Ο Ήλιος της Ελλάδος

11 Ιουνίου, 2010

Ο Ήλιος της Ελλάδος

Αλέξανδρος: Ο στρατηγός των  ενωμένων Ελλήνων και …των Λακεδαιμονίων!

Υπερβόρειος,  ημίθεος, ακοίμητος φρουρός στη Πύλη του Βορρά!

Όταν… το Χόλλυγουντ εμπνέεται από την Ελλάδα στο βαθμό που μπορεί να την κατανοήσει...

Όλα αρχίζουν με τη ρήση του Βιργιλίου, «η τύχη βοηθά τους τολμηρούς» θέλοντας μας φέρει σε επαφή από τη πρώτη κιόλας στιγμή με την θρυλική προσωπικότητα του Μακεδόνα στρατηλάτη. Η ιστορία ξεδιπλώνεται στα μάτια των θεατών μέσω της αφήγησης του Πτολεμαίου, ο οποίος μας εξιστορεί τη ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τη γέννησή του το 356 π.Χ. ως το θάνατό του το 323 π.Χ. Γιος του Βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου ΒΑ και της Ολυμπιάδας, ο Αλέξανδρος μεγαλώνει σε μία περίοδο μεγαλεπήβολων στόχων για την πατρίδα του, αλλά και μεγάλων προστριβών στο οικογενειακό του περιβάλλον. Αναπτύσσει την προσωπικότητά του και αποκτά παιδεία από μεγάλους δασκάλους της εποχής όπως ο Αριστοτέλης. Μετά τη δολοφονία του πατέρα του, ο 20χρονος Αλέξανδρος ανεβαίνει στο θρόνο. Σύντομα καλείται να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του πατέρα του εκστρατεύοντας εναντίων των Περσών και επιχειρώντας να εξαλείψει οριστικά την περσική απειλή για τους Έλληνες. Τελικά θα επιτύχει πολλά περισσότερα από τη νίκη ενάντια στο Δαρείο παρά τον πρόωρο όσο και αινιγματικό θάνατό του σε ηλικία 33 ετών.

Είναι μια ταινία καθαρά προσωποκεντρική, με έμφαση στους χαρακτήρες αποφεύγοντας τις επικές σκηνές μάχης, πράγμα ενδιαφέρον αλλά και παράδοξο, αν σκεφτούμε τις τάσεις του Hollywood. Η αφήγηση του Πτολεμαίου δείχνει αντικειμενική και αποτελεί τον άξονα πάνω στον οποίο κινείται η πλοκή. Από πλευράς ερμηνειών το cast τα πηγαίνει καλά, αν και υπάρχουν ορισμένες αντιρρήσεις όπως για παράδειγμα ποιος είχε τη λαμπρή ιδέα η Angelina Jolie να μιλά με μία προφορά σλαβική. Θα ξεχωρίζαμε πάντως τους Antony Hopkins και Val Kilmer, με τον Colin Farrel να ακολουθεί.  Μία ταινία που στο πλήθος της μπορείς και χάνεσαι με την μαγεία της από τις διδαχές του Αριστοτέλη, στις πλάνες τις Ανατολής, στα βάθη της Ινδίας και πίσω στα οράματα των ανθρώπων, στην αλαζόνα και την δύναμη του καθενός, στην αμαρτία του ονείρου, στην κατάκτηση του μεγαλείου αλλά και στην πτώση στα πιο βαθιά σκοτάδια του Άδη.

Η ταινία είναι ένα αφηγηματικό ταξίδι στην πορεία της ζωής του Μεγάλου Αλέξανδρου μέσα από τα μάτια του Πτολεμαίου, φίλου απ τα παιδικά χρόνια και συντρόφου του στην μάχη και την εκστρατεία για την κατάκτηση του κόσμου. Σταματώντας σε σημεία σταθμούς στην πορεία της ζωής του, η ταινία προσπαθεί να αποδώσει μια κινητήρια δύναμη στο τι ήταν αυτό που ώθησε τον Αλέξανδρο να εκστρατεύσει τόσο βαθιά στην Ανατολή, να κατακτήσει τον κόσμο, κάτι που το καταφέρνει άριστα. Παρουσιάζει σε κάθε σταθμό της ζωής του ένα όνειρο που μεγαλώνει, που εξαπλώνεται όπως οι κατακτήσεις του και που μεταλλάσσεται σαφώς προκειμένου να εξυπηρετήσει τους στόχους του ήρωα.
Σεναριακά η ιστορία έχει βάθος και απλότητα, παίζει με τα συναισθήματα των χαρακτήρων και δεν αναλώνεται απλά σε μια παράθεση επικών, αλλά άστοχων και ανούσιων διαλόγων. Το μεγαλύτερο και πιο θετικό στοιχείο του σεναρίου είναι πως είναι διακριτικά τολμηρό απέναντι σε προκλητικούς διαλόγους και στο σύνολο του χειρίζεται θαυμάσια το υλικό πιστό στο πνεύμα της εποχής του και της ιστορίας που παρουσιάζει.
Οι λεπτομέρειες στην ταινία είναι ιδιαίτερα προσεγμένες και περισσότερο εμφανής στα κοστούμια και τα σκηνικά. Υπάρχει μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα για κάθε πόλη, κάθε τοπίο, κάθε μία απ τις μάχες, κάθε μία από τις φυλές που στο διάβα της μας συστήνει η ιστορία. Αυτό προσδίδει στην μεγαλειότητα των κατακτήσεων και στην επέκταση της εκστρατείας. Σαφή βαρύτητα δίνεται στην Βαβυλώνα, στην ομορφιά της Ανατολής, στην πόλη που έκλεψε την καρδιά του Αλέξανδρου, αυτήν που νιώθει περισσότερο σαν σπίτι του. Σε αντιπαράθεση οι υπόλοιπες πόλεις μοιάζουν μικρές και ασήμαντες, μαρτυρία στον πόθο του να βρει ένα μέρος που να μπορεί να το νιώσει πραγματικά δικό του.
Η σκηνοθεσία στο σύνολο της δεν παύει να χρησιμοποιεί εμφανείς συμβολισμούς σε κάθε πλάνο της, ιδιαίτερα όταν αυτό είναι υπό οπτική γωνία των ηρώων. Δίνει βάση στην ιστορία, στις εικόνες και τους μύθους, στα έθιμα και τους οιωνούς της εποχής. Χρησιμοποιεί μεγαλειώδη πλάνα όπου χρειάζεται, οικεία για τις ιδιωτικές και ενδόμυχες σκηνές, αλλά και δεν διστάζει να πέσει στην μάχη ορμώμενη στους αντιπάλους.
Οι δύο σκηνές μάχης είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Βάση δίνεται στην μάχη των Γαυγαμήλων και την στρατηγική του Αλέξανδρου με χρήση υπότιτλων για το ποιο σημείο της μάχης παρουσιάζεται (πχ Mecedonian Centre, Macedonian Left). Αυτή η έξυπνη μετάβαση από το ένα σημείο στο άλλο βοηθά τον θεατή και κάθε άλλο παρά τον αποσπά από το θέαμα της μάχης. Η κάμερα πετά ψηλά και βυθίζεται στην σκόνη του μακελιού προσπαθώντας να ξεχωρίσει σιλουέτες μαχόμενων στρατιωτών, παίρνει τον ρόλο τους πολεμώντας και αυτή και παραμένει ασταθής πάνω στο τρεμάμενο έδαφος του πεδίου της μάχης.
Στον αντίποδα η μάχη στην Ινδία δεν θα μπορούσε να ήταν πιο διαφορετική. Εκεί δεν υπάρχει στρατηγική, δεν υπάρχει σχέδιο, υπάρχει μόνο το πλήθος που σφάζεται για ένα όνειρο που έχει πια εξανεμισθεί. Ο θρίαμβος έχει χαθεί και υπάρχει μόνο θάνατος και αίμα, είναι η στιγμή που πεθαίνει το μεγάλο όνειρο, σαν ένα τοίχος που υψώνεται και σταματά την πορεία του ήρωα. Δεν είναι τυχαίο πως η κάμερα πλέον δεν πετά ψηλά, παρά μένει εσώκλειστη στο κλειστοφοβικό περιβάλλον του δάσους, χτυπιέται και σπρώχνεται αριστερά και δεξιά χωρίς ενθουσιασμό και μένος.
Το ατού της ταινίας είναι αδιαμφισβήτητα η σκηνοθεσία που με τις γωνίες λήψεις που έχει επιλέξει ο Stone για κάθε σκηνή δίνει με ευκολία τα συναισθήματα των ηρώων, από την παιδικότητα και την ανεμελιά, στις ευθύνες και τις ρήξεις, στην γέννηση της εκστρατείας, στην κατάκτηση της Ανατολής, στην κατάρρευση του ονείρου στην Ινδία και στο τέλος τον θάνατο. Σύμμαχος στα πλάνα του σκηνοθέτη είναι η φωτογραφία και ο φωτισμός που παίζει υπέροχα με τις σκιές που έρχονται στην ιστορία να στοιχειώσουν τον ήρωα.
Ερμηνευτικά ο Colin Farrell είναι σίγουρα η έκπληξη της ταινίας, παρουσιάζοντας ένα Αλέξανδρο με βάθος εξερευνώντας πολλές πτυχές του χαρακτήρα του, αλλά εμμένοντας ενοχλητικά ίσως στον Αλέξανδρο-αλαζόνα και τον Αλέξανδρο-παιδί πιο πολύ απ όσο θα έπρεπε. Η Angelina Jolie φέρνει στο φως μια Ολυμπιάδα περισσότερο ένοχη και πανούργα κάνοντας το όμως διακριτικά και υπό την σκοπιά της καλής μητέρας δίνοντας στον χαρακτήρα της μια σκοτεινή πλευρά η οποία αφήνει ερωτηματικά για το αν θέλει ο θεατής να την αγαπήσει ή να την μισήσει. Ο Φίλιππος του Val Kilmer είναι εύστοχα άσχημος και σχετικά ρηχός, υπερβολικός σε κάποια σημεία αλλά παρόλα αυτά πιστός στο κλίμα της ταινίας. Ένας γηραιός Anthony Hopkins φέρνει στον καίριο ρόλο του αφηγητή την σοφία των χρόνων του, τα βάρη και τις ενοχές της ζωής του με τρόπο που του επιτρέπει να επέμβει στην ιστορία και να αναρωτιέται για τα κίνητρα του βασικού ήρωα. Πράγματι αυτή η ευρεσιτεχνία που εφαρμόζεται στο σενάριο είναι και αυτή που το διακρίνει μιας και κανείς δεν μπορεί να ξέρει την πραγματική έκταση των πράξεων του καθένα όπως αυτός μόνο τις σχεδιάζει στο μυαλό του.
Ο Ηφαιστείων του Jared Leto είναι χλωμός ερμηνευτικά και απλός σαν χαρακτήρας, η Ρωξάνη της Rosario Dawson έχει πνεύμα και ορμή αλλά μένει πολύ σωστά στο περιθώριο μιας και δεν έχει να προσφέρει πολλά στην ιστορία, ο Αριστοτέλης του Christopher Plummer αφήνει το στίγμα του προσφέροντας με απλότητα τις διδαχές του στις οποίες επιστρέφουν οι ήρωες μας, ενώ το υπόλοιπο cast είναι ένας συνδυασμός όχι πάντα ξεκάθαρων χαρακτήρων και προθέσεων οι οποίοι δεν παύουν όμως να εξυπηρετούν την προώθηση της ιστορίας.
Μια μεγάλη πληγή της ταινίας είναι οι προφορές… Υπάρχει μια διάνθιση διαλέκτων η οποία είναι ευπρόσδεκτη από διαφορετικές φυλές, αλλά ενοχλητική μέσα στον πύρινα των Ελλήνων. Μέσα από αυτές ξεχωρίζουν αυτές των Angelina Jolie και Rory McCann (Κρατερός). Από την πλευρά της τέτοια χρήση διαλέκτων μπορεί να δικαιολογηθεί μέσα στην ταινία όταν αυτή παρουσιαστεί με την σκοπιά του διχασμού που πάντα υπάρχει στο υπόβαθρο της ιστορίας, αυτό όμως όσο σοφά μπορεί να ερμηνευτεί από μια φιλοσοφική προσέγγιση της πορείας του Αλέξανδρου, δεν είναι αρκετά προσεγμένο για να γίνει αποδεκτό από τον θεατή.

Η μουσική που έχει γράψει ο Βαγγέλης Παπαθανασίου πλημμυρίζει μελωδικά την εικόνα με την απλότητα της. Ταξιδεύει μαζί με την ιστορία παραθέτοντας μια πληθώρα μουσικών θεμάτων που εναλλάσσονται άψογα μεταξύ τους χτίζοντας μία άριστη συνέχεια με δυναμικούς αλλά και μελωδικά τρυφερούς σταθμούς. Είναι επική, ατμοσφαιρική, σαγηνευτική και συγκινητική και δουλεύει θαυμάσια με την εικόνα. Συνοδεύει την ταινία μόνο εκεί που χρειάζεται και δεν κουράζει με υπερβολές αλλά ούτε και επαναλήψεις.
Στο σύνολο της η ταινία έχει όλα τα στοιχεία που μπορούν να την κάνουν ένα έπος θριάμβου αφιερωμένο σε έναν άθρωπο που έπλασε με την χαρισματικότητα του μια αυτοκρατορία στα σύνορα του τότε γνωστού κόσμου. Η ταινία όμως δεν μένει εκεί, αλλά προχωράει ένα βήμα πιο κάτω. Χτίζει τον μύθο με σκοπό να τον διασκορπίσει, φεύγει μακριά από τα τετριμμένα επικά παραμύθια και παρουσιάζει τον μόχθο του ανθρώπου, δεμένου στην μοίρα να μην φτάσει ποτέ στο μεγαλείο των θεών, χωρίς όμως να παύει στιγμή να ονειρεύεται.Κριτική του Αλέξανδρου Πατεράκη

………………………………………….Το αστέρι του Βορρά!

Μείνε στην Πύλη,  Φρυκτωρός,  πρωτοπαλίκαρο των Ελλήνων, με την γυναίκα σου την Ιφιγένεια, αγαπημένη σύντροφο να προστατεύει από αριστερά την καρδιά και μην αφήσεις κανένα εχθρό της Ελλάδος να διαβεί. Η ασπίδα του Αχιλλέα να ενεργοποιηθεί και κάθε σκεπτομορφή που καταδυναστεύει το μυαλό των Ελλήνων να καταστραφεί!

Μόνιμος σύνδεσμος